İnsanlar gün boyu dışarıda, sokaklardaydı. Herkes birbiriyle konuşarak rahatlamaya çalışıyordu. Tanıdıklarla, tanımadıklarla yapılan bu sohbetlerde toplumca bir bütün olarak aynı sorundan söz etmenin verdiği o hemhal olmadan gelen yarı gizli bir tatmin de yok değildi.
Hava karardıktan sonra açık olan süpermarketlerde yoğunluk dikkat çekti. Mum ve pil gibi acil durumlarda sık kullanılan ürünlere rağbet olurken, ‘bir milyoncular’ da geç saatlere kadar açıktı. Çoğu Çinliler tarafından işletilen bu mağazalarda insanlar radyo satın almak için sıra oluşturdu.
‘Ruslar geliyor’ histerisi
Elektrik kesintisinin sebebi hâlâ tartışma konusu. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de dahil olmak üzere pek çok resmi kurum yaptığı açıklamada ‘Henüz kesin bir neden göstermek için erken’ olduğunu vurguladı. Buna karşın radyolarda siber saldırı ve sabotaj ihtimali konuşulmaya başlandı. Bu da ihtimal dahilinde tabii. Fakat kimi yayıncılar, daha kesintinin üzerinden dakikalar geçmişken doğrudan ya da dolaylı ‘Rusya’yı’işaret etmeye başladı! Böylesi büyük bir olayda, normal şartlarda bile sebep ya da müsebbip dakikalar içinde bulunamazken, internetin -dolayısıyla da iletişim araçlarının- donduğu bir anda, böylesi keskin yorumların yapılması son derece dikkat çekiciydi.
Toplumsal histeriyi, henüz ortada hiçbir şey yokken uzun süredir Avrupa basının her sorunun altındaki iblis belirlediği Rusya’ya kanalize etmek iyi ihtimalle ‘alışkanlık’, kötü ihtimalle ‘kışkırtma’. Sabahtan akşama kadar ‘Ruslar geliyor’ haberleri izletilen, olay anında dahi zihinlerine şüphe tohumları ekilen toplumun bir kısmı, gerçekten de yaşananları Rusya’nın saldırısı olarak yorumladı. Avrupa’nın kısa süre önce Rusya’ya karşı başlattığı daha fazla silahlanma tartışması İspanya gündemini işgal ederken, Rusya’nın böylesi bir ‘saldırı’ ile nasıl bir çıkarı olabileceği ise o kadar konuşulmadı.
En popüler gündem ‘siber saldırı’ olsa da tek konuşulan neden bu değil. Kimi kaynaklar elektrik kesintisinin “Avrupa güç şebekesinde bir problemden” kaynaklandığını ifade etti. Açıklamada, voltajda dengesizliğin kesintiye yol açmış olabileceği belirtildi.
Hava karardığında
‘Normale dönüş’ asimetrik bir şekilde oldu. Her bölgenin elektrik ve internet hizmeti değişiklik gösterirken bir çok yerleşim yerine ‘kısmen’ enerji akışı sağlandı. Yani kentlerin/kasabaların bir bölümü sadece aydınlık ve internet ulaşımına sahipken, öteki bölümü bıçakla kesilmiş gibi karanlığa gömüldü. Elektrikli kepenklerini kapatamayan kimi esnaf, gece yaşanabilecek hırsızlık olaylarını engellemek için dükkanlarının önünde sabahlamaya hazırlanıyordu.
Benim bulunduğum, Barcelona’ya bağlı Calella kentinde ise aktarmaya değer bir manzara vardı. Geçiminin önemli bir ölümünü turizm ve hizmet sektörüyle sağlayan Calella’nın bir bölümü Kuzey Avrupalı turistlerin uğrak noktası. Sanki bir sınır varmış gibi kentin öte yakasına pek geçmiyorlar, diğer tarafta yerliler gündelik yaşamlarına herhangi bir İspanya kenti gibi devam ediyor. Pazartesi günü elektrik verilen yer turistlerin tarafı oldu. Burası aynı zamanda kilisesiyle belediyesiyle kentin resmi merkezini de kapsıyor, garip bir şey yok. Fakat asıl dikkat çekici olan turistlerin tüm bu hengame içinde, dondurmalarını yiyerek hatıra mağazalarını gezmeye devam etmeleriydi.
Ancak sabaha doğru çoğu yer normale döndü.
Ertesi gün elektrik geldiğinde televizyon, android işletim sistemi bulunan cep telefonlarından nasıl radyo dinlenebileceğini açıklıyordu: “Kulaklığı şöyle takacaksınız, bu kulaklık anten görevi görecek, daha sonra böyle kanal değiştireceksiniz. İnternetsiz de kullanabilirsiniz çünkü radyo dalgaları…” Çok değil, bundan yirmi sene önceye kadar herkesin bildiği bir uygulamanın bu şekilde sunuluyor oluşu hakikaten ilginç geliyor.
(KA/Mİ)
.