Gözaltına alınanlar hangi haklara sahip?

Gözaltına alınan kişinin yakınlarına haber verilmesi 

Yakalanan kişinin kendi seçtikleri yakınlarına derhal haber verilmesi zorunludur.

Yabancı uyruklu kişilerin, kendi konsolosluklarıyla görüşme hakkı vardır.

Çocukların velisi veya vasisi mutlaka bilgilendirilmelidir.

Bilgilendirme yapmak için karakol telefonunu kullanabilirsiniz.

Avukat talep etme hakkı

Gözaltına alınan kişinin avukat isteme hakkı vardır ve bu hak engellenemez.

Çocukların ifadelerinin avukat eşliğinde alınması zorunludur. 

18 yaşından küçükseniz, sağır ya da dilsizseniz, sizin için istenen cezanın alt sınırı beş yıl ise, ifadenizin alınmasının ardından tutuklanmanız istenerek mahkemeye sevk edilirseniz avukat olmadan ifadeniz alınamaz.

Yakalandığınız andan itibaren bir ya da birden fazla avukatın hukuki yardımından yararlanma hakkına sahipsiniz.

Avukatınız yok ise; kolluktan, savcılıktan ya da hakimden talep ederek Baro’dan avukat temin edilmesini isteyebilirsiniz.

İfade vermeme hakkı 

Şüpheli, susma hakkına sahiptir ve bu hakkı kullanması aleyhine delil olarak değerlendirilemez. Susma hakkının yanı sıra şüpheli aleyhine delil vermeme hakkına da sahiptir. Şüpheli, kimlik bilgileri dışında hiçbir soruya cevap vermek, şifrelerini vermek vb. zorunda değildir.

İfade sırasında zorla, baskı veya işkence ile bilgi alınamaz.

Hiç kimse, kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz.

Hiç kimse gözaltındayken telefon şifresi vermeye zorlanamaz, şifrelerini paylaşmadıkları için tutuklanamaz ya da hapis cezası ile cezalandırılamaz.

İşkence ve kötü muamele yasağı 

Gözaltında her türlü işkence ve kötü muamele kesin olarak yasaktır.

Yargı kararlarına göre çok istisnai  haller dışında ters kelepçe uygulaması işkence ve  kötü mumamele yasağının ihlalidir.

Çıplak arama işkence ve kötü muamele yasağının ihlalidir.

Sağlık kontrolü hakkı

Yakalanan ve gözaltına alınan kişiler, gözaltı süresi içinde ve serbest bırakılmadan önce sağlık kontrolünden geçirilmelidir.

Şüphelinin bu muayenede bütün yakınmalarını dile getirmesi, doktor raporuna yazılmasını sağlaması ve ifade ve sorgu sırasında bu şikayetlerini tutanağa geçirmesi çok önemlidir.

Tıbbi muayene, ancak adli tıp kurumu ya da resmi sağlık kuruluşları tarafından yapılır.

Polis nezaretindeki kişilerin sağlık kontrollerinin polis memurlarının duyamayacağı ve tercihen göremeyeceği bir biçimde yapılması gerekir.

Hekim ile muayene edilen kişinin yalnız kalmaları, muayenenin hekim-hasta ilişkisi çerçevesinde yapılması esastır.

İşkence veya kötü muamele iddialarının belgelenmesi için bağımsız bir sağlık raporu talep edilebilir.

Çocukların gözaltına alınması ve özel koruma tedbirleri

18 yaşından küçük herkes çocuktur ve gözaltına alma işlemi ancak zorunlu hallerde uygulanmalıdır. Gözaltı sırasında çocuklara kelepçe takılamaz.

Gözaltına alınan çocuklar, derhal çocuk birimine veya çocuk şube müdürlüğüne götürülmelidir.

Çocuklar, yetişkinlerden ayrı tutulmalıdır.

Çocuklara yönelik gözaltı işlemlerinde, bir pedagog veya sosyal hizmet uzmanı eşlik etmelidir.

(ÜGS/RT)